EL-EDEBÜL MÜFRED KİTAP TANITIMI

EL-EDEBÜL MÜFRED KİTAP TANITIMI[1]

Bundan 1400 yıl önce omuzlarımıza iki emanet bırakıldı. Kıyamete kadar var olacak ve korunacak Allah'ın kitabı Kur'an-ı Kerim ve Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellemin Sünnet-i Seniyyesi asırlarca önümüzü aydınlatan rehberimiz oldu. Ashab-ı kiram vesilesiyle bizlere ulaşan mukaddes iki emanet, üzerinde oynanan tüm oyunlara rağmen korundu. Niyeti sağlam olan her kulun mükâfatı hem dünyada hem de ahirette hazır kılındı. Yıllarca sürecek hak ve batıl mücadelesinin tohumları toprakla buluştu. Dinini korumak için hayatından vazgeçenler Allah’ın seçtiği fidanlarından oldu.

Ve bundan 1200 yıl önce hadis-i şerifleri muhafaza eden kervana bir isim daha katıldı. İlmin öğrenilip öğretildiği, hayata geçirilip yaşandığı Buhara'da dünyaya geldi. Adı Muhammed'di, doğduğu ve ilim öğrenmeye başladığı şehre nispeten Buhari ismi ile nesiller boyu anlatılanlardan oldu. Küçük yaşta kendisini ilme verdi. 16 yaşında ilim yolculuğuna çıktı. 46 yıl boyunca hadis-i şerif öğrenmek ve öğretmek amacıyla yolculuğuna devam etti. Öğrendi, öğrenmenin lezzetini tattıkça ilerledi. Dürüsttü, insanlar hakkında ileri geri konuşmazdı. Zekiydi, duyduğu her hadis-i şerifi yazar ezberledi. Yazdığı eserler asırlarca okundu, ezberlendi. Yaptığı her işi ibadet olarak gördü. Her hadis-i şerifi abdest alıp iki rekât namaz kıldıktan sonra yazdı.

Kendisine özel olarak ders okutmasını isteyen devlet erkanına, ilmin başkalarının ayağına götürülmeyeceğini gösterdi. Sürgün yedi yılmadı, haksızlıklar karşısında yıkılmadı. En önemli eseri Sahih-i Buhari'ydi. Bu kitabı vefatından 25 yıl önce tamamladı ve talebelerini okuttu. Kur'an-ı Kerim'den sonra en güvenilir ve en çok okutulan kitabın sahibi oldu. Yazdığı eserler dünyaya yayıldı. O yazdı, Allah Teâlâ bereket verdi, insanların hayatlarını ışık oldu.

Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellemin ahlakını insanlar öğrensin, O'nun ahlakıyla ahlaklansınlar diye belli hadis-i şerifleri bir araya getirdi. Bu eserine “Her Müslüman’ı ilgilendiren ahlak hadisleri” anlamında El-Edebü'l Müfred adını verdi. Amacı; dünya ve ahirette insanların mutluluğu kazanmalarıydı. Bugün mutluluk ve afiyet elde etmek Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellemin ahlakı ile hayatımıza yön vermek istiyorsak bu kitabın içeriğine vâkıf olmamızda, eksik kaldığımız noktalarda kendimizi düzeltmemizde fayda var.

644 konu başlığı altında 1.322 ahlaka dair hadis-i şerifi bir arada toplamıştır. Eserine Allah Teâlâ'ya iman ve itaatten sonra gelen anne baba hakkı ile başlamış; bir evladın anne babasına iyi davranması, hizmetlerini görmesi, hayır dualarını alması gerektiği ve bu minvalde dikkat edilecek hususlara değinmiştir. Sonrasında akraba bağını gözetmenin ömrü uzatacağına; akrabası ile ilişkisini kesen kimseye dünyada verilecek cezanın Allah'ın rahmetinden mahrum kalmak olduğuna dair konu başlıkları açmıştır. İki veya üç kız çocuğu yetiştirme ve himaye etmenin mükâfatından annelerin şefkatli davranması, babaların iyilikle terbiye etmesine dair hadis-i şerifleri bir araya getirmiştir.

644 konu başlığına genel olarak bakmaya devam ederken büyüklere saygılı davranmanın fazileti, küçüklere sevgi ile muamele etme, başlarını okşama, merhametli davranma, dargın kimseleri barıştırma gibi başlıklarla karşılaşırız. Aynı zamanda hasta kimsenin günahlarının bağışlandığı, dua ederken Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem gibi dua ederek Allah Teâlâ'dan isteyen kimsenin kazancı, Müslümanların birbirleriyle iyi geçinmeleri, gıybetten uzak durmaları, ayıplarını örtmeleri, karşılaştıklarında selam vermeleri gibi başlıklarla da hem bireysel hem de toplumsal dengenin sağlanmasının gerekliliğini gözler önüne koymuştur. Oturma kalkma adabından sokakta yürürken dikkat edileceklere, insanlara eziyetten sakınmaktan kapıyı çalıp izin istemeye kadar hayatın her anını kaplayan kurallarla insanlara doğru olanı göstermiştir.

Daha önce ilimle bağlantısı olmayan kimselerin bile anlamakta sıkıntı çekmeyeceği bir eser meydana getirmiştir. Ve bu eserdeki hadis-i şeriflerin 939’u, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellemin sözü yani merfu hadis-i şerif, 383’ü ise ashab-ı kiram ve tabiinin sözleri anlamına gelen mevkuf ve maktu hadis-i şeriflerdir. Böylece Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellemin ahlakını her açıdan ele almıştır. Hem sözlü olarak ifade ettiği hem de fiili olarak hayatına geçirdiği durumları bir arada toplamıştır. Allah Teâlâ, İmam Buhari rahmetullahi aleyhten razı olsun. Bizleri de yapmış olduğu bu hayırlı amelden faydalanan kimselerden eylesin.

Gerçek hayatlar ‘bir varmış bir yokmuş’ diye başlamaz. Öyle bir var olurlar ki yaşamları hiç yok olmadan devam eder. Bedenleri çoktan toprağa karışmış da olsa yaptıkları işler nesilden nesle aktarılır. Onlar, Allah'tan razı olup Allah'ın da razı olması için çalışan kimselerdir. Sadece kendilerini değil kıyamete kadar yaşayacak her mü’mini düşünenlerdir. Sahip çıktıkları emanetler onların varlığını yaşatır. Onlar yaşadıkça var olur iman edenler ve hiçbir zaman yok olmaz dinini emanet edilenler.