Allah'ın Hayır Dilediği Kullar

Hayatı itidal yani dengeli olarak yaşamak, mutlu olmanın en büyük formüllerinden biridir. Fıkıh kişiye itidalin ne olduğunu ve nasıl elde edileceğini öğreten ilimdir. Bu yüzden fıkıh dolaylı olarak mutluluk vesilesidir, sahibine haşyet duygusu verir.

Dinde fakih olmak, Allah’ın seçkin kullarına lütfettiği bir özelliktir ve bu lütfun dünyada da ahirette de oldukça büyük sorumlulukları vardır. Ümmetin sorumluluğunu taşıyan bu nadide kişiler ilmiyle amel eden, öğrenen ve öğreten kişilerdir. Fıkıh bilgisi ile dünya-ahiret dengesinin nasıl sağlanacağını, Rabbimiz’in istediği kulluk vazifelerinin aşırıya kaçmadan ya da ihmal edilmeden hayatın bütününde nasıl uygulanacağını kavrayan fakih bir âlim, dengeli yaşam kılavuzudur. İslam’ı dengeli bir şekilde hayatımızda yaşamak mutluluğun formülü olduğu için fakihler mutlu insanlar oldukları gibi Müslümanlar’a da kalp huzuru ve mutluluğun yolunu öğretme, onlara bu şuuru verme vazifelerinin bilincindedirler. Kalp huzuru ve mutluluk, kulu Allah’a en çok yaklaştıran alametlerdendir. Mutlu ve huzurlu bir toplumun temellerini atıp insanlara güzel ahlakı aşılamak fakihin ümmete verdiği en büyük hizmetlerdendir. Efendimiz aleyhisselamın duasının tecellisi olan bu seçilmiş kişiler toplumların da huzur ve bereket kaynağıdır.  

Bu mesleğin ilk temsilcilerinden olan Abdullah bin Abbas radıyallahu anh en meşhur sahabelerdendir ve Efendimiz aleyhiselamın duasının tecellisi, Allah’ın kendisi için hayrı nasip ettiği kişidir. Resûlullah aleyhisselam “Allah’ım! Onu dinde fakih kıl.”[1] diyerek kendisine dua etmiş ve bu şerefli mertebenin başı ve taşıyıcısı olmuştur.

Yine bir başka hadis-i şerifte faydalı ilim olan fıkhı bilmenin mutluluk alameti olacağına dair Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur: "Allah kimin için hayır murat ederse onu dinde fakih kılar."[2] Resûlullah aleyhisselamın verdiği bu müjde, Allah’ın sevdiği kulları için en büyük delillerdendir.

Kim dinde fıkıhla rızıklandırılırsa Allah ona büyük bir fazilet bahşetmiştir. Bu mevhibeye ulaşmak âlimin sadece çalışması ve mücadelesiyle değil Allah’ın dilemesi ve o kişiye lütfetmesiyle gerçekleşecek bir durumdur. Kıyamete kadar da Allah bazı kullarını seçecek ve onlara fıkhı öğrenmelerini nasip edecektir.

İbn Abbas radıyallahu anhın vurguladığı şu olaydaki sözleri de fıkıh öğretmenin faziletini ortaya koymaktadır: “Ali el-Ezdî cihada gitmek istediğini söyleyince İbn Abbas radıyallahu anh ona şöyle demiştir: ‘Senin için cihattan daha hayırlı olan bir şeyi sana göstereyim mi? Bir mescide gidersin, orada Kur'an okutursun ve fıkıh öğretirsin.’”[3]. Yine Ebu’d Derda radıyallahu anh: “Bir saat fıkıh öğrenmem bana geceyi kıyamla geçirmekten daha hayırlıdır” demiştir.[4]

Ashabın kalbinde tat bırakan, dile hikmet olarak dökülen fıkıh öğrenme zevki, onların neyden mutlu olduklarını en açık şekilde özetlemektedir.

Kitap ve Sünnet’e sımsıkı bağlı, iyiliği emredip kötülüklerden sakındıran, ilmiyle amel edip basiret sahibi olan, gizlide ve açıkta Allah’ın murakabesinde olduğunun şuuruyla yaşayan ve O’ndan haşyet duyan fakih kimseler Allah’ın Rabbani kullarıdır.

“Hadislerde fakihin tanımı yapılırken yalnızca din bilgisi ve derin anlayışla yetinilmemiş, bir kimseye fakih denilebilmesi için onun dünyaya düşkün olmaması, Allah’tan korkması, sabırlı ve soğukkanlı olması, insanları Allah’ın rahmetinden ümit keser hâle getirmemesi gibi niteliklere sahip bulunması gerektiği de kaydedilmiştir”[1]

Yine Allame müfessir Abdurrahman b. Nasır es-Sa’di rahimehullah demiştir ki: “Rabbaniler yani âlimler; ilmiyle amel eden, insanları Peygamberlerin yoluna yönlendirmeye çalışarak onları en güzel şekilde eğiten muallimlerdir.”[2]

Resûlullah aleyhisselamın duasına muhatap olmakla Allah’ın şereflendirdiği, kendilerini terbiye edip cennet diyarlarında yaşamak için çalışan bu kimseler; ümmetin bireylerinin de kurtuluşunu arzulayan bunun için çalışan Rabbani adamlardır. Onlar ümmetin meseleleriyle ilgilenip Allah’ın emirlerine uymada kulları teşvik eder, güzel amellere yönlendirmeye çalışarak fazilete çağırır, insanları fasıkların sohbetlerinden uzak tutmaya çalışırlar. Zihin karışıklığı ve fikir karmaşasından insanları korumaya çalışarak selef-i sâlihînin yolunu işaret eder, zihinleri berraklaştırırlar. İnsanları Allah’tan korkmaya ve O’na saygı duymaya teşvik eder, ahiret korkusunu ve cennet arzusunu canlı tutarlar.

O hâlde ilim öğretenlerin maksadı; rızıklandığı bu müjde sayesinde amel etmek, başkalarını irşat etmek, faziletleri aşılayıp yasaklardan korumak olduğu gibi ilim öğrenen kişinin maksadı da Allah’ın seçtiği kullarının peşinden giderek onları öncü edinmek, kıyamet günü onlarla dirilmek arzusunda olmalıdır. Bu kimseler, ümmetin az olan kullarındandır ancak onları sevmek ve onlarla dirilmek arzusu da Rabbimiz’in bize sunduğu güzel bir seçenek ve kurtuluş yollarındandır.