D(OKU)YORUZ

Dokumak hepimizin hayatında bir şekilde gördüğü fiildir. Biz burada biraz halı dokumadan bahsedeceğiz. Sağlam bir halı için sert ağaçtan ya da demirden yapılan esnemeyen bir tezgâha ihtiyaç vardır. İyi gerilmiş ipler dokumanın olmazsa olmazlarındandır. Güzel ipler ile sıkıca atılmış düğümler ve uzunca süren bir sabır sonucunda üzerine basılmaya kıyılamayacak bir halı ortaya çıkar.

Günler, haftalar hatta aylar alan çalışmalar üzerine basılacak bir halı için yapılır. Desende bir hata olmasın diye defalarca desen kâğıdına bakılır. Göz nuru dökülür, sırt ağrıtılır, parmaklar yaralanır. Halı dokumanın burada sayamayacağımız kadar dikkat edilmesi gereken ince noktaları vardır. Konumuz da zaten halı dokuma değil. Asıl değinmek istediğimiz nokta “Kitap Nasıl Okunur?” konusu. Bir eşya olan halıyı dokumak için bu kadar emek harcanırken karakterimizi oluşturacak, duygu ve düşünce yapımızı bina edecek kitapları okurken dikkat etmemiz gereken noktaları bilmemiz gerekir.

Dokuyor muyuz? Evet, halı dokumuyoruz ama okuyarak zihin yapımızı dokuyoruz. Müslümanlar olarak okumanın bizim için olan değerini fark etmemiz gerekir. Hayatımızda okumaya, hobi gözüyle değil de sorumluluğumuz olarak bakarsak ibadetimiz olarak amel defterimize yazdırırız. Rabbimizin emri olan okumak aynı zamanda bizim için bir ihtiyaçtır. Yemek kadar su kadar hayati görmeliyiz. Hayatımızın idamesi için okuyoruz ve okumamızın daha etkili, kalıcı olması için birkaç öneri sunmaya çalışacağız. Eğer okuduklarımızın zihnimizde kalması için gayret etmezsek âdeta düğümleri iyi atılmamış halıya vurulan her kirkit darbesinde halımızın söküleceği gibi okuduklarımız da bizim için boş bir uğraş olur.

Kitap okumaya öncelikle göz gezdirmekle başlamalıyız. Kitabın konusu hakkında bilgi edinmeye çalışalım. Elimizdeki kitap ilgi alanımıza girip girmediğini, öncelikli okumam geren kitaplardan olup olmadığını anlamaya gayret edelim. Kitabın giriş ve arka kapağını inceleyip yazar, basımevi hakkında daha fazla bilgilenelim. Bu şekilde kitabımızı seçebiliriz.

İkinci olarak tarama bölümüne geçiyoruz. Tarama ve göz gezdirme aynıymış gibi görünebilir. Oysaki göz gezdirme kitabımızı seçmeye, tarama ile seçtiğimiz kitabı tanımaya başlarız. Kitap üzerinde yaptığımız tarama: kitabın farklı punto ile yazılmış bölümleri, varsa grafik ve tablo gibi bölümlerini ve ana fikri destekleyen başlıkları inceleme şeklinde yapılır. Tarama yapmanın bize katkısı, bildiğimiz bir desen ile halı dokumak kadar zevkli ve rahatlatıcıdır

Göz geçirme ve tarama yaparak hazırlandığımız okumaya artık geçebiliriz. Kitabı, boş zamanlarını doldurarak sadece dil zenginliği olsun diye okuyanların aksine öğrenmek, özümsemek, anlamak, yaşamak ve aktarmak için okuruz. Kitabımızda önemli yerlerin altını çizebiliriz; sayfa kenarlarına, bölüm sonlarına notlar alabiliriz. Yazarın düşüncelerine yorum yapmak bizleri güzel bir muhabbet ortamının içine çeker. Aldığımız bu notları kitaplar için tuttuğumuz deftere geçirmek ilim ehlinin tavsiyeleri arasında yer alır. Bu deftere kitap hakkındaki düşüncelerimizi, kitabı özetleyecek cümleler, maddeler, kitapta dikkatimizi çeken, hoşumuza giden ya da bir konuda kaynak olabileceğini düşündüğümüz kısımları, yazabiliriz. Bir kitabın her bölümünü hatırlıyor olsak bile bir süre sonra tamamına yakınını unutmuş oluruz. Bir deftere notlar aldığımız zaman her tekrarda kitabı yeniden okumuş gibi oluruz.

Kitabımızı okuyup not aldıktan sonra dikkat etmemiz gereken son nokta ise özümseyip çalışarak tekrar etmektir. Yapmakta en çok zorlandığımız nokta burasıdır. Genellikle bu aşamayı atladığımız için okuduğumuz kitapları anlamadığımızı, okumanın bir faydası olmadığını düşünürüz.. Okuduklarımızı önceden okuduğumuz kitaplardaki bilgilerle harmanlamak öğrenmemizi kolaylaştırır. Tekrarı kademe kademe şöyle yapabiliriz:

Okuma tamamlandıktan sonra bir saat içinde 10 dakikalık tekrar yapılır. 24 saat sonra ikinci tekrar yapılır. Ardından bir hafta, bir ay, altı ay içinde tekrar edilir. Senede bir kere de tekrar edebiliriz. Bu uygulamayı derslerimizde de yapabiliriz. Yapılan bu tekrarlar 3 ila 5 dakikalık gözden geçirme şeklinde yapılır.

Okuduğumuz kitaba göre kendimizi test edebiliriz. Mesela; okunan bir ilmihâl kitabından sonra çözülecek bir test, eksiklerimizi görmemizi sağlar. Bir başkasına okuduklarımızı anlatmak da kitabın zihnimizde kalıcılığını artırır. Ayrıca gözümüzle okuduğumuz kitabı kulağımızla duyarak öğrenmemizi pekiştirmiş oluruz.

Unutmayalım, hayatımızı ilmik ilmik dokumak için okuyoruz. Dokumayı güzel yapabildiğimiz kadar kaliteli malzeme kullanmak da önemlidir. Kitap seçimlerimize dikkat edelim. Popüler kitaplardan ziyade kadim kültürümüzün bir parçası olan eserleri tercih edelim. Malzememizin kalitesi oranında d(oku)mamız kaliteli olacaktır.